Emotiegerichte Therapie

Inleiding

Emotiegerichte Therapie of EFT (Emotional Focused Therapy) is een empirisch ondersteunde en emotiegerichte humanistische psychotherapie ontwikkeld door de Zuid-Afrikaan Les Greenberg, tegenwoordig Professor Psychologie aan de Toronto’s York Universiteit in Canada. De therapie integreert persoonsgerichte -, gestalt – en existentiële therapieën maar is aangepast op de hedendaagse empirisch psychologische kennis, met name het onderzoek naar emotietheorieën en neuropsychologie.

In EFT werkt de therapeut met de hele persoon (holistische benadering). Dus niet uitsluitend met een syndroom of een klacht, en geeft aandacht aan elke cliënt met zijn of haar unieke zelfintegriteit. De EFT aanpak is daarom eerst en vooral cliëntgericht.

Therapeuten nemen de totale persoon in aanmerking en zijn steeds gericht op het vormen van een ondersteunende, helpende relatie waarbij de aandacht ligt op dat wat voor de cliënt op dat moment het meest van belang is. EFT is fundamenteel cliëntgericht en experiëntieel, maar een aantal aspecten van Les Greenbergs aanpak zijn nieuw of zijn een verdere differentiatie van wat we bij Carl Rogers en Eugene Gendlin (Cliëntgerichte en focused therapie) zien.

Als meest kenmerkend voor de Process Experiential Therapy, die later de naam EFT kreeg, noemt Les Greenberg: het neo-humanistische perspectief, het gebaseerd zijn op onderzoek, het persoonsgerichte maar process-guiding relational stance, de exploratieve responsstijl van de therapeut, en het gebruik van markers (proces-signalen) en markers (proces-taken).

Les Greenberg liet zich in hoge mate inspireren door de hedendaagse emotietheorieën. Zijn theorie van persoonlijkheidsverandering heeft hij dan ook geheel in het kader geplaatst van de zijn visie op emoties. Voor Les Greenberg spelen emoties een cruciale rol in het psychisch functioneren en in psychotherapie in het bijzonder: zij vormen het fundament van hoe wij onszelf in de wereld beleven. Basaal is emotie (op het basale niveau van functioneren) een adaptieve vorm van informatieverwerking en een voorbereiding op actie. Emotie wordt gezien als de creatieve en organiserende kracht in het leven van een mens.

Persoonlijkheidsverandering betekent voor EFT het (beter) leren benutten van en – waar nodig – herstructureren van emoties. De primaire taak van de therapeut is de cliënt te stimuleren om bij zijn gevoelservaringen stil te staan. Dit biedt de cliënt de mogelijkheid om nieuwe gevoelens tot zijn bewustzijn toe te laten, wat kan leiden tot nieuwe inzichten, een andere betekenisgeving en ander gedrag.

De therapeut helpt cliënten zich bewust te worden van en constructief en productief gebruikt te maken van hun emoties. Het basis idee achter EFT is dat emoties adaptief zijn maar dat ze problematisch kunnen worden door bijvoorbeeld trauma’s of doordat mensen leren emoties te negeren of weg te stoppen. In EFT leert de cliënt dat in plaats van het vermijden of controleren van emoties, emoties juist vertellen wat belangrijk is in een situatie en dat emoties waardevol zijn als gids.

Emoties zijn richtinggevend: ze helpen ons bij het vinden van welke acties gepast, helpend en constructief zijn. Voor de therapie betekent dat dat de therapeut de emoties van de cliënt kan gebruiken als een soort kompas, die de cliënt en de therapeut leidt naar wat belangrijk is en wat de cliënt ermee moet doen. Een centraal principe voor de therapeut is steeds weer dat emoties of gevoelens toegang verlenen tot wensen en behoeften van de cliënt, die steeds de bron zijn voor beweging, richting en actie. “Every feeling has a need, and every need has a direction for action” (Les Greenberg).

De sleutel tot effectieve verandering is het faciliteren van wat Les Greenberg noemt de emotionele intelligentie van de cliënt door het uiten, exploreren, begrijpen en herstructureren van emoties binnen een warme, veilige, empathische en ondersteunende relatie.

De emotietheorie waarop Les Greenberg zijn werkwijze baseert wordt uitgebreid en helder beschreven in het boek “Learning Emotion-Focused Therapy – the process-experiential approach to change”. De belangrijkste elementen in de theorie zijn de volgende drie begrippen:

• emotie-schema’s,
• verschillende types emoties (emotion response forms) en,
• emotie-regulatie.

Zo worden bijvoorbeeld als type emotie onderscheiden de primaire- en secundaire emoties enerzijds en aangepaste- en onaangepaste emoties anderzijds.

Tot slot onderscheidt hij nog instrumentele emoties.

Het onderscheid tussen deze verschillende soorten emoties is van groot belang voor het type interventie. Ook deze verschillende interventies worden uitgebreid door Les Greenberg beschreven.

*Bron: Vereniging Persoonsgerichte experiëntiële Psychotherapie

*Bron: CCGT – Zoetermeer – 1 september 2019